سوالات متداول
کف و حباب بر روی عسل، نتیجه فرار هوا از حباب‌های کوچکی است که در عسل در زمان فرآوری و بسته‌بندی گیر کرده‌اند. همچنین وجود کف در عسل طبیعی نشان از وجود ماده ساپونین در عسل می‌باشد که توسط گیاهان دارای ساپونین تولید می‌شود و طبق مقالات علمی دارای خواص زیادی برای کاهش کلسترول خون و درنتیجه سلامت قلب و عروق است.
عسل یک گیاه خاص یا مونوفلورال، عسلی است که بیشتر شهد آن از یک نوع گیاه جمع شده است. اما در عمل، این کار بسیار دشوار است. زنبورها را نمی‌توان هدایت یا آموزش داد که به یک نوع خاص گیاه بروند.
برای تولید عسل یک گیاه خاص، باید گیاه مورد نظر در محیط نزدیک کندوی زنبورها دارای فراوانی باشد و سایر منابع شهدی کمتر یا نامناسب باشند. همچنین باید توجه داشت که زنبورها ممکن است شهد های مختلف را با هم مخلوط کنند و عسل نهایی را تغییر دهند. بنابراین، عسل یک گیاه خاص، عسلی است که ۶۰ تا ۸۰ درصد شهد آن از یک گیاه باشد. این نوع عسل معمولاً برچسب‌گذاری شده و از گیاه مبدأ آن نام‌گذاری می‌شود.
عسل شکری یا عسل تغذیه ای، نوعی عسل است که زنبورها با خوردن شکر یا مواد قندی(مثل گلوکز) میسازند. این عسل با عسل طبیعی که از شهد گل‌ها و گیاهان می‌آید، فرق دارد. عسل طبیعی دارای مواد معدنی، ویتامین‌ها، آنزیم‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و آنتی‌بیوتیک‌های طبیعی از شهد گیاهان و فرآوری زنبور ها است که برای سلامتی بدن بسیار مفید هستند. عسل تغذیه ای این مواد را ندارند و یا به مقدار بسیار اندک دارند؛ به همین دلیل این عسل ها که به وفور هستند دارای ارزش پایین تری نیز می‌باشند و لازم به ذکر است که عسل های طبیعی در حجم بسیار کمتر و با کیفیت بسیار بالاتر تولید می‌شوند.
عسل شکری یا تغذیه ای به هیچ عنوان نبایستی به جای عسل طبیعی به مصرف کنندگان عسل طبیعی فروخته شود و ما در مجموعه هلن بال عسل های بدون تغذیه با خواص آنزیمی و آزمایشگاهی بالا که فقط زنبورعسل قادر به تولید آنها هستند را از دل طبیعت ایران تولید و به شما پیشکش می‌کنیم.
عسل طبیعی دارای خواص بسیاری برای سلامتی بدن است و می‌تواند در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید باشد. اما بعضی از افراد ممکن است عسل را دوست نداشته باشند یا از مصرف آن خودداری کنند. علل مختلفی می‌تواند برای این موضوع وجود داشته باشد. برخی از این علل عبارتند از:
- طعم و بوی عسل: برخی از افراد ممکن است طعم و بوی عسل طبیعی را دوست نداشته باشند یا با آن سازگاری نداشته باشند زیرا ممکن است عمدتا از عسل تغذیه ای یا مخلوط استفاده کرده باشند. برخی از عسل‌های دارای خواص درمانی بیشتر مانند عسل آویشن، عسل ترنجبین، عسل خارشتر و عسل گارچی دارای طعم و بوی کمی تند و تیز هستند که ممکن است برای برخی افراد جذاب نباشند. این افراد می‌توانند از عسل‌هایی با طعم و بوی ملایم‌تر مانند عسل کوهستان، عسل چند گل (دشت)، عسل کنار و عسل گل سرخ استفاده کنند
- وضعیت سلامتی: برخی از افراد ممکن است به دلیل وضعیت سلامتی خود از مصرف عسل منع شده باشند. مثلاً افرادی که به عسل یا برخی از مواد موجود در آن حساسیت دارند، باید از مصرف آن خودداری کنند. همچنین افرادی که دیابت دارند، باید مقدار مصرف عسل خود را کنترل کنند ؛ هر چند مصرف کنترل شده عسل در این افراد قطعا باعث کنترل فشار و قند خون در این افراد می‌شود.
- انتخابات غذایی: برخی از افراد ممکن است به دلیل انتخابات غذایی خود از مصرف عسل خودداری کنند. مثلاً افرادی که رژیم گیاهخواری یا وگان را دنبال می‌کنند، ممکن است عسل را به عنوان یک محصول حیوانی در نظر بگیرند و از آن استفاده نکنند.
طعم یک عسل هر ساله ثابت و یکسان نیست. این موضوع به چندین عامل بستگی دارد. برخی از این عوامل عبارتند از:
- نوع گیاهان و گل‌هایی که زنبورها از آنها شهد جمع می‌کنند. این گیاهان و گل‌ها ممکن است در سال‌های مختلف به دلیل شرایط آب و هوایی، کشاورزی، آلودگی و غیره تغییر کنند. این تغییرات باعث می‌شود که طعم، رنگ و خواص عسل نیز تغییر کند.
- شرایط آب و هوایی و فصلی که عسل تولید می‌شود. این شرایط می‌تواند بر روی غلظت، رطوبت، اسیدیته و آنزیم‌های عسل تأثیر داشته باشد. مثلاً اگر در فصل بارانی عسل تولید شود، ممکن است رطوبت بیشتری داشته باشد و طعم آن تلخ‌تر باشد.
- روش فرآوری و نگهداری عسل. این روش می‌تواند بر روی کیفیت و طعم عسل تأثیر داشته باشد. مثلاً اگر عسل بیش از حد گرم شده یا پاستوریزه شده باشد، ممکن است طعم و خواص آن کاهش یابد. همچنین اگر عسل در ظروف نامناسب یا در محیط‌های گرم و مرطوب نگهداری شده باشد، ممکن است تخمیر کند یا کریستالیزه شده و طعم آن تغییر کند.بنابراین، طعم یک عسل هر ساله ثابت و یکسان نیست و به چندین عامل مربوط می‌شود.
عسل تغذیه ای را از عسل طبیعی تشخیص دادن ممکن است کار دشواری باشد. برخی از روش‌های تشخیص عسل تغذیه ای عبارتند از:
- بررسی اطلاعات محل تولید عسل: عسل‌هایی که از مناطق کویری، کوهستانی و دور از شهر تولید می‌شوند، احتمالاً طبیعی هستند. عسل‌هایی که از مناطق شهری، صنعتی و کشاورزی تولید می‌شوند، احتمالاً تغذیه ای هستند.
- بررسی رنگ و بوی عسل: عسل تغذیه ای معمولاً رنگ روشن‌تر و بوی شیرین‌تری دارد. عسل طبیعی معمولاً رنگ تیره‌تر و بوی گل‌ها و گیاهان مختلفی دارد.
- بررسی چسبندگی و جریان عسل: عسل تغذیه ای معمولاً چسبندگی کمتر و جریان سریع‌تری دارد. عسل طبیعی معمولاً چسبندگی بیشتر و جریان آهسته‌تری دارد.
- بررسی واکنش عسل با آب: عسل تغذیه ای معمولاً با آب ترکیب می‌شود و روی سطح آب شناور می‌ماند. عسل طبیعی معمولاً با آب ترکیب نمی‌شود و به پایین آب رسوب می‌کند.
درنهایت تنها راه تشخیص را می‌توان اتکا به فاکتور های تخصصی و آنالیز صحیح آزمایشی و شناخت از تولید کننده دانست و روش های بالا تنها بعضی از احتمالات تجربی می‌باشند که در این امر می‌توانند کمک کننده باشند.
برای نگهداری عسل، بهترین راه این است که آن را در یک ظرف دربسته در محلی خشک و خنک دور از نور مستقیم آفتاب و در دمای معمولی قرار دهید . این کار باعث می‌شود که عسل خودش را از رطوبت و گرما محافظت کند و فرآیند رس بستن یا تخمیر آن را کند شود. همچنین دور از ادویه جات و مواد عطری قرار دهید زیرا عسل جاذب بو و عطر است.
نبایستی عسل را در یخچال نگه دارید. در واقع، این کار باعث می‌شود که عسل جامد شود یا متبلور شود و استفاده از آن دشوارتر شود. اگر عسل شما رس زده شد نگران نباشید. این یک پدیده طبیعی است و نشانه فاسد شدن عسل نیست . برای بازگرداندن عسل به حالت روان تر، می‌توانید ظرف عسل را در آب گرم قرار دهید و مرتب آن را هم بزنید.
برای استفاده از عسل، بهتر است از قاشق چوبی، قاشق عسل چوبی، یا قاشق پلاستیکی استفاده کنید. این نوع قاشق‌ها با عسل واکنش نشان نمی‌دهند و خاصیت درمانی آن را کاهش نمی‌دهند . اگر این قاشق‌ها در دسترس نباشند، می‌توانید عسل را روی قاشق فلزی بریزید و بلافاصله مصرف کنید اما نباید قاشق فلزی را درون عسل بگذارید یا آن را بدون شستشو بگذارید. همچنین برای ظرف عسل، بهترین گزینه ظرف شیشه‌ای یا ظرف پلاستیکی با کیفیت غذایی است.
برای تعیین کیفیت عسل، می‌توان از آنالیز حسی استفاده کرد. این آنالیز با بررسی خواص ارگانولپتیک عسل با استفاده از حواس بینایی، بویایی، چشایی و لمسی توسط افراد با تجربه در ارتباط با عسل و دارای حواس پنجگانه بالا انجام می‌شود. این آنالیز یک بخش مهم از آنالیزهای فیزیکو-شیمیایی و گرده‌شناسی عسل است که به صورت رایج انجام می‌شوند. این آنالیز همچنین به عنوان یک ابزار تحلیلی برای کنترل کیفیت عسل طبیعی و ارزیابی منشأ گیاهی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آنالیز می‌تواند نواقصی را که با آنالیزهای آزمایشگاهی قابل شناسایی نیستند، مانند تخمیر، ناخالصی، بوی دود، طعم فلزی و سایر ویژگی‌های نامطلوب، شناسایی کند و کنار نتایج آزمایشگاه پی به طبیعی بودن عسل برد
نوع عسل بستگی به منبع شهد گل‌هایی دارد که از آنها برداشت شده است اما برای انتخاب عسل، باید نوع آن را مشخص کنیم. عسل‌های بهاره رنگ روشن‌تری دارند و برای مصرف روزانه می‌توانند مناسب‌تر باشند. عسل‌های تابستانه از گیاهان متنوعی در مناطق کوهستانی برداشت می‌شوند و رنگ تیره‌تر، طعم تندتر، و عطر قوی‌تری دارند که برای مصارف دارویی و درمانی نیز توصیه می‌شوند.
با توجه به دیدگاه‌های متخصصان طب سنتی، عسل‌های با منابع گیاهی متنوع، طبع متفاوتی دارند که با طبع گیاهان مرتبط است. البته باید به این نکته اشاره کرد که طبع کلی عسل گرم و خشک است، اما در میان عسل‌های متنوع، برخی دارای طبع گرمتر هستند مانند عسل آویشن، چندگل (دشت)، چندگیاه کوهستان، اسطوخودوس، اکالیپتوس، یونجه و غیره. همچنین، عسل‌هایی با طبع متعادل و سردتر نیز وجود دارند که می‌توان به عسل خارشتر، ترنجبین، عسل کنار و عسل گشنیز اشاره کرد.
عسل طبیعی بدلیل وجود آنزیم های مختلف از جمله دیاستاز و بر حسب مقدار و اندازه فعال بودن این آنزیم که در تمام عسل های طبیعی یافت می‌شود رس بسته یا کریستالیزه می‌شود.
معمولا بستگی به نوع عسل (آنزیم های موجود) و شرایط نگهداری (عدم نگهداری در یخچال) دارد و می‌توان گفت از دوماه تا دو سال یا حتی بیشتر است. بعنوان مثال عسل یونجه ممکن است ۲ تا ۶ ماه زمان ببرد اما عسل آویشن یا کوهستان تا دو سال هم ممکن است رس نبندد.
عسل با رعایت شرایط نگهداری فاسد یا خراب نمی‌شود و برای بهره گیری هر چه بیشتر از خواص آن بهتر است از عسل های برداشت همان سال استفاده کرد.
خیر، عسل طبیعی رس بسته دارای تمامی خواص همان عسل است. حتی در کشور های اروپایی برای استفاده هر چه بیشتر از خواص عسل، آن را بصورتی که طبیعی رس بسته است استفاده می‌کنند.